Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan’ın önümüzdeki dönemde tüketici enflasyonunun nasıl seyredeceğine dair yaptığı son açıklamalara bakılırsa, enflasyonda belirgin bir düşüş görmek için daha epeyce bir süre beklememiz gerekecek. Erkan, yıllık enflasyonun Mayıs 2024’te yüzde 70–75 arası bir oranda zirve yapacağını, düşüşlerin daha sonra geleceğini söyledi.
Peki ama Merkez Bankası’nın politika faizi yüzde 35’e kadar çıkmışken ve bunun da enflasyonla mücadele adına yapıldığı söylenirken, neden bu kadar olumsuz bir tabloyla karşı karşıyayız?
Olumsuz tablonun başlıca nedeni dolar kurunun seçim öncesi ve sonrası dönemlerdeki hareketi. Seçimden önceki 9 ayda dolar kurundaki artış sadece yüzde 10 civarında olduğu için mal ve hizmet fiyatları da baskılanmıştı. Örneğin, motorin fiyatı seçimin hemen öncesinde günümüzdeki düzeyin yarısı kadardı. Ancak bu sürdürülebilir bir politika değildi ve seçimin hemen sonrasında çok yüksek oranlı kur artışları yaşadık. Sonrasında da nispeten düşük oranlı kur artışlarına izin verildiğini ve dolar kurunun düzenli şekilde yükseldiğini izliyoruz. Kur artışının mal ve hizmet fiyatlarına yansıması kaçınılmaz olduğu için aylık enflasyon oranlarının da belli bir düzeyin altına inmesi zor.
Nitekim, TCMB’nin Mayıs 2024 için yapmış olduğu enflasyon tahmini önümüzdeki aylarda ortalama yüzde 3,5–4 arası aylık TÜFE artışları yaşanacağını ima ediyor. Geçmişe dönüp Ekim 2022–Mayıs 2023 dönemindeki aylık enflasyon oranlarına baktığımızda ise aşağıdaki tabloyu görüyoruz. 2023 Ocak ayını dışarıda bırakırsak, geride kalan aylardaki enflasyon oranlarının yüzde 3,5–4 aralığının altında olması, önümüzdeki aylar için öngörülen enflasyon oranlarının yıllık enflasyonu yukarı çekeceği anlamına geliyor.
| Ekim | Kasım | Aralık | Ocak | Şubat | Mart | Nisan | Mayıs |
| 3,54 | 2,88 | 1,18 | 6,65 | 3,15 | 2,29 | 2,39 | 0,04 |
Yıllık enflasyonda baz ve gaz etkileri
Mayıs 2023 enflasyonun sıfıra yakın çıkmasının ülkedeki tüm hanelere 1 ay boyunca sınırsız miktarda bedava doğal gaz uygulaması olduğu daha önceki bir yazıda ele almıştık.
Bedava doğalgaz uygulamasının sona erecek olmasının Mayıs 2024 enflasyonunu yukarı çekeceğini de not etmiştik. Merkez Bankası’nın enflasyonda düşüş için mayıs sonrasını işaret etmesinin bir diğer nedeni de bu.
Yine eski bir tclira.com yazısında detaylı bir şekilde ele aldığımız üzere, 2024’ün ikinci yarısında yıllık enflasyonu aşağı çekecek diğer bir faktör, olumlu ve güçlü bir baz etkisi olacak.
Haziran 2024’ten itibaren 2023’ün yaz aylarındaki yüzde 10’a yaklaşan aylık enflasyon oranları hesap dışı kalmaya başlayacak. Bu olumlu baz etkisinin devreye girmesiyle, yıllık enflasyon oranı Merkez Bankası’nın 2024 sonu hedefi olan yüzde 30’lara iniyor olacak. Elbette tüm bu tahminler mevcut para politikalarının sürdürülüyor olacağı, iç ve dış politikada da beklenmedik durumlar yaşanmayacağı varsayımlarına dayanıyor. Umarız aksi durumlar gerçekleşmez ve Merkez’in enflasyon tahminleri bu kez tutar.
1973 İstanbul doğumlu olan Prof. Dr. Cem Başlevent, ekonomi alanındaki yüksek lisans ve doktora derecelerini Boğaziçi Üniversitesi'nde almıştır. 2000-2023 yılları arasında İstanbul Bilgi Üniversitesi'nde çalışan Başlevent, halen İstanbul Kültür Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi'nde öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır. Akademik çalışmaları bireylerin işgücüne katılımı, politik tercihleri, yaşam memnuniyeti gibi konuları kapsamaktadır.
