2022’de kartlı harcamaların yüzde 10’unu yabancıların oluşturduğunu söyleyen BMD Başkanı Sinan Öncel, bunun yüzde 7’ye gerilediğini belirtti.
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, 2023 yılını değerlendirirken, 2024 beklentilerini anlattı. Marka ve mağaza sayısındaki artışa paralel olarak Türkiye’de organize perakendenin hacminin her geçen yıl büyüdüğünü vurgulayan Öncel, şöyle konuştu:
“Türkiye’nin önde gelen 508 markasını çatısı altında buluşturan BMD, organize perakendenin en önemli temsilcisi olarak öne çıkıyor. BMD olarak her ay düzenli gerçekleştirdiğimiz anketlerle üyelerimizin nabzını tutuyoruz. O anketlerin ışığında 2023 performansımızı şöyle özetleyebilirim.
Turist alışverişinde beklenen hacme ulaşamasak da organize perakende sektörü için eylül ve ekim dışında diğer aylar genel olarak verimli geçti. Yerli müşteri yüksek enflasyon ortamında fiyatlar daha da artacak endişesiyle ihtiyaç alışverişlerini öne çekti. Herkes imkânlarının el verdiği ölçüde birikimlerini alışveriş yaparak değerlendirdiği için markalarımızın büyük bölümü adet satışlarını artırdı.
Kasım ayı indirimleri satışları canlandırdı
Haziran ayında işbaşı yapan ekonomi yönetiminin enflasyonla mücadele kapsamında tüketimi kısmaya dönük önlemleri ve yerli müşterinin alım gücündeki daralmanın sonuçlarını eylül ve ekim aylarında büyük ölçüde hissettik. Dar ve sabit gelirliler alım güçlerinin zayıflamasının etkisiyle eylül ve ekim aylarında gıda dışı ihtiyaç alışverişlerinde kısıntıya gittiler. Kasım ayında ise indirim kampanyaları sayesinde hem adet satışında hem de cirolarda ciddi bir artış yakaladık.
Yılbaşı alışverişi nedeniyle aralık ayında da aynı canlılığın devam edeceğini öngörüyoruz. 2023’ün geneli için konuşmak gerekirse adet satışlarında ortalama yüzde 10, ciroda yüzde 100 artış olduğunu söyleyebiliriz.
Organize perakendenin cirosunda turiste satış önemli bir yer tutuyor. İstanbul, Antalya, Bodrum gibi turistik merkezlerdeki bazı AVM’lerde cironun yarıdan fazlası yabancıya satışlardan elde ediliyor.
Online satışlardaki artış devam ediyor
Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre 2022’de toplam kartlı harcamaların yaklaşık yüzde 10’unu yabancıya satışlar oluşturuyordu. Bu yıl Ocak-Ekim döneminde oran yüzde 7’de kaldı. Bu da bize Türkiye’de fiyatların yerli müşteriler bir yana artık yabancılar için de cazip olmaktan çıktığını gösteriyor.
E-ticaret özelinde değerlendirdiğimizde 2023 online satışlardaki artışın devam ettiği bir yıl oldu. Ticaret Bakanlığı’nın Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi (ETBİS) verilerine göre 2023’ün ilk altı ayında online sipariş adetleri önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 20 arttı. Perakende e-ticaret hacmi ise aynı dönemde yüzde 119’luk artışla 390 milyar TL’yeyükseldi.
2024’e girerken iyimseriz ve geleceğe umutla bakıyoruz. Çünkü organize perakende dinamik bir sektör. Her marka kendi büyüme stratejisi çevresinde yeni mağaza açmak için fırsatları değerlendirirken e-ticaret alt yapısını da güçlendirmek istiyor. Uygun kiralama koşullarının oluştuğu yerlerde yeni mağaza açılışlarının devam edeceğini düşünüyorum. Önümüzdeki yıl organize perakendenin performansında kira ve personel giderleri başta olmak üzere maliyet artışlarının düzeyi, tüketicilerin alım gücü ve turist alışverişi belirleyici olacak.
Kira konusunda adım atılmalı
Bizim öncelikle piyasadaki ‘fiyatlar daha da artacak’ beklentisini kırmamız gerekiyor. Beklentinin kırılmasında ekonomi yönetimine önemli görevler düşüyor.
Organize perakende sektörü için kira en önemli maliyet kalemini oluşturuyor. 10. uzama yılını dolduran kontratlarda 6-7 kata varan kira artışı talepleriyle karşı karşıya kalıyoruz. Oysa enflasyonla topyekûn mücadele için öncelikle kira dahil tüm maliyetlerdeki artışı dizginlemeliyiz.
Bu konudaki önerimi bir kez daha hatırlatmak istiyorum: Tıpkı konutlarda olduğu gibi işyeri kiralarının artış oranına bir üst sınır getirilebilir. Bu oran yıllık enflasyonun yüzde 50-60’ı kadar olabilir. Mülk sahibinin kaybı da gelir ve kurumlar vergisi indirimleriyle telafi edilebilir. Biz çözüm konusunda umutluyuz. Aksi takdirde yılbaşından sonra fahiş kira artışı talep edilen verimsiz mağazaların kapatılması gibi bir durumla karşı karşıya kalabiliriz. Kapanan her mağaza aynı zamanda istihdam kaybı anlamına geleceği için böyle bir seçeneği düşünmek bile istemiyoruz.
Son olarak bir konuya daha dikkat çekmek istiyorum. Yasal düzenlemeye rağmen pek çok AVM’de ortak alan ve enerji giderleri konusunda şeffaf olmayan uygulamalar hâlâ devam ediyor. AVM yönetimlerinden sağlıklı genel gider dökümü alamayan üyelerimizden her ay çok sayıda şikâyet geliyor.
